مروری قرآن محور بر دیدگاه اسلام در مورد مراحل مرگ و اثرگذاری آن در ارائه ی مراقبت های معنوی پایان حیات

با وجود پیشرفت علم پزشکی و تکنولوژی های مرتبط، شناخت ماهیت و چگونگی مرگ، هم چنان در هاله ای از ابهام است. شاید چنین بتوان گفت که چون مرگ، پدیده ای دو وجهی است و یک روی آن جسمانی و روی دیگر، نفسانی و روحانی است، شناخت آن، تنها در حیطه ی علم پزشکی نیست، بلکه تلاش و همکاری اندیشمندان حوزه های دیگری چون علوم قرآنی، علوم انسانی، فلسفه و مانند آن نیز برای گشودن قفل های بسته ی آن ضروری به نظر می رسد. چنین هم فکری هایی می تواند با توصیف آنچه بر نفس در آستانه و هنگام مرگ می گذرد، دیدگاه دانشمندان علوم پزشکی را که به حق، مفسران خوبی برای تغییرات جسمانیِ زمان مرگ هستند، وسعت و عمق بیش تری بخشد. بی شک، چنین نگرشی می تواند در گرفتن تصمیم های اخلاقی پایان حیات و نیز ارائه ی مراقبت های معنوی در این لحظات، تحول آفرین باشد. این مطالعه ی مروری به روش کتابخانه ای، ابتدا توصیفی از مراحل مرگ در نگاه علم پزشکی دارد و سپس با کنکاشی قرآن محور در منابع اسلامی و با تمرکز بر آیاتی که صراحتاً دلالت بر زمان مرگ دارند، توصیف قرآنی از برخی مراحل مرگ ارائه می دهد. سرانجام در بحث نهایی، برخی شباهت ها و تفاوت های دیدگاه ها را بیان و سؤالات مهمی را در این حیطه مطرح می کند که عمدتاً برای ارائه ی مراقبت های معنوی در لحظات پایانی حیات در خور اهمیت فراوان هستند. امید است با پژوهش های متمرکز آینده که در جهت پاسخ به سؤالات اصلی ایجادشده در این مطالعه خواهند بود، راه برای ارائه ی مراقبت های معنوی و قرآن محور، بیش از پیش تسهیل و عملیاتی شود.